MORWELLT – EIN CYFAILL WRTH FYND I’R AFAEL Â’R ARGYFWNG HINSAWDD A NATUR
MORWELLT – EIN CYFAILL WRTH FYND I’R AFAEL Â’R ARGYFWNG HINSAWDD A NATUR
Mae gan y môr botensial mawr i’n helpu ni i addasu ar gyfer a lliniaru effeithiau newid hinsawdd a gwrthdroi colli natur. Ond rhaid iddo fod mewn cyflwr iach a rhaid defnyddio ei adnoddau’n gynaliadwy i wneud hynny.
Mae morwellt yn amsugno carbon ac yn ei storio, ac mae’n cynnig cartref hollbwysig i natur. Gall dolydd iach hefyd helpu i amddiffyn cymunedau rhag effeithiau erydu arfordirol a llifogydd. Fodd bynnag, rydyn ni wedi colli hyd at 92% o ddolydd morwellt y DU.
Mae WWF Cymru’n gweithio gyda Project Seagrass i adfer dolydd morwellt yng ngogledd Cymru, ac i alw am adfer morwellt ar raddfa fawr ledled Cymru.
MOROEDD CYMRU
MOROEDD CYMRU
Mae’r môr yn cyflenwi bron hanner yr ocsigen a anadlwn, yn amsugno mwy na chwarter o’r carbon deuocsid a gynhyrchwn, yn rheoleiddio’r hinsawdd ac yn cyfrannu at ddiogeledd bwyd.
Mae moroedd Cymru’n amgylchynu 43% o Gymru ac maent yn gartref i doreth o fywyd morol gan gynnwys cytrefi o adar morol o bwys byd-eang a chynefinoedd pwysig fel morwellt a gwymon. Maent yn cynnal diwydiannau, bywoliaethau, diwylliannau a chymunedau.
Er hynny, mae iechyd ein moroedd yn dirywio ac maent dan fygythiad gan lygredd, gweithgareddau anghynaliadwy pobl a newid hinsawdd.
SEAGRASS OCEAN RESCUE
SEAGRASS OCEAN RESCUE
Fel rhan o’r prosiect DU gyfan hwn, mae WWF Cymru yn gweithio gyda phartneriaid a chymunedau lleol i adfer dolydd morwellt.
Yn 2020, plannwyd dau hectar o ddolydd morwellt yn llwyddiannus gennym ar safle peilot yn Dale, yn nyfrffordd Aberdaugleddau.
Yn 2022, lansiom brosiect i adfer deg hectar o ddolydd morwellt ar arfordir Cymru, yn Ynys Môn a Phenrhyn Llŷn.
Rydym yn bwriadu plannu mwy na 5 miliwn o hadau morwellt erbyn diwedd 2026. Mae plannuyn dechrau ar Benrhyn Llŷn. y gaeaf/gwanwyn hwn
RHEOLI EIN MOROEDD
RHEOLI EIN MOROEDD
Trwy reoli ein moroedd yng Nghymru yn well, gallwn sicrhau eu bod yn parhau i roi inni fuddion hanfodol a chyfleoedd cyffrous ar gyfer arloesi a bywoliaethau cynaliadwy.
Gall moroedd iach a chydnerth Cymru gynnig amrywiaeth o fuddion gan gynnwys:
-
diogeledd bwyd,
-
bywoliaethau cynaliadwy,
-
amddiffyniad rhag erydu arfordirol
-
buddion o ran llesiant.
Mae hefyd ganddynt y potensial i gynnal diwydiannau newydd a allai’n helpu ni i gyrraedd sero net.
Enghraifft o hyn yw ffermio morol atgynhyrchiol – sef tyfu gwymon a physgod cregyn ochr yn ochr â’i gilydd yn y gwyllt. Mae gwymon yn fwyd llawn maethynnau ac mae ganddo’r potensial cyffrous i’w ddefnyddio fel porthiant amgen i anifeiliaid er mwyn lleihau nwy methan, fel bio-blastig yn lle pecynnau plastig a mwy.
FFERMIO MOROL YN SIR BENFRO
FFERMIO MOROL YN SIR BENFRO
Rydym yn gweithio gyda’r fferm forol atgynhyrchiol Câr y Môr yng ngorllewin Cymru, i gefnogi’r gwaith o dyfu diwydiant gwymon cynaliadwy yng Nghymru.
Câr y Môr yw’r fferm gyntaf dan berchnogaeth gymunedol yng Nghymru. Ei nod yw gwella iechyd y môr a chefnogi llesiant cymunedol trwy gynnig swyddi a chyfleoedd gwirfoddoli/dysgu cynaliadwy.
Rydym yn gweithio gyda Câr y Môr i fesur budd y fferm i natur a’r amgylchedd ac i archwilio’r rôl bosibl y gallai gwymon ei chwarae i’n helpu ni i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a natur.
GWNEUD GWAHANIAETH
GWNEUD GWAHANIAETH
Bydd angen i ddiwydiant, sefydliadau amgylcheddol, sefydliadau addysgol a’r llywodraeth gydweithio i adfer a gwarchod moroedd Cymru. Rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i ddangos arweinyddiaeth ac uchelgais drwy:
-
Greu rhaglen adfer moroedd sy’n arwain y byd ac sydd wedi ei chefnogi gan ymrwymiadau cyfreithiol a buddsoddiad.
-
Gweithio gyda chymunedau a defnyddwyr y môr i reoli a gwarchod y gwelyau morwellt iach sydd ar ôl yng Nghymru.
-
Buddsoddi mewn rhaglen uchelgeisiol i adfer morwellt ar hyd arfordir Cymru.
-
Cefnogi’r gwaith o ddatblygu diwydiannau arloesol a chynaliadwy, fel ffermio gwymon.
BETH ALLA’ I EI WNEUD?
BETH ALLA’ I EI WNEUD?
Dewis bwyd môr cynaliadwy!
Drwy ddilyn yr awgrymiadau hyn, gallwch helpu i warchod moroedd y byd a’r 800 miliwn o bobl sy’n dibynnu arnynt am eu bwyd a’u hincwm.